Nadciśnienie tętnicze
Ponad 9 milionów Polaków choruje na nadciśnienie tętnicze. Jest ono chorobą cywilizacyjną i pozostaje najważniejszym czynnikiem ryzyka przedwczesnej śmierci na całym świecie. Wysokość ciśnienia tętniczego wykazuje związek ze śmiertelnością i zapadalnością na choroby układu krążenia (zawał serca, udar mózgu, niewydolność serca, choroba tętnic obwodowych), nieleczone – jest jedną z głównych przyczyn niewydolności nerek.
Kiedy rozpoznajemy i jakie są objawy nadciśnienia tętniczego?
O nadciśnieniu tętniczym mówi się wówczas, gdy jego wartości wzrosną powyżej 140 mm Hg (skurczowe) i 90 mm Hg (rozkurczowe).
Nadciśnienie, aż do chwili wystąpienia powikłań, zwykle przebiega skrycie. Podwyższone wartości ciśnienia tętniczego często wykrywane są przypadkowo. Jeśli już wystąpią objawy, są one mało charakterystyczne: bóle głowy, nadmierna pobudliwość, bezsenność, łatwe męczenie, czasem uczucie kołatania serca, zaczerwienienie twarzy, szyi, klatki piersiowej (zwłaszcza przy dużym wzroście ciśnienia). U niektórych chorych nadciśnienie może mieć charakter chwiejny i nie powodować powikłań narządowych przez długi czas, natomiast u innych – od chwili rozpoznania ma charakter utrwalony i wcześnie prowadzi do powikłań.
Czynniki ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego
Istnieją czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo zachorowania. Są nimi: niehigieniczny i nieustabilizowany tryb życia, długotrwały stres, zaniedbanie aktywności fizycznej, źle zbilansowana dieta, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu i kawy, zaburzenie rytmu dobowego, bezsenność, nadwaga i otyłość (szczególnie brzuszna), która prowadzi do zaburzeń hormonalnych i zwiększenia poziomu tłuszczów we krwi. Istotnym czynnikiem ryzyka jest skłonność genetyczna, która powinna skłonić pacjenta do regularnego monitorowania ciśnienia.
Dużą rolę w rozwoju nadciśnienia tętniczego pierwotnego przypisuje się przewlekłemu podwyższeniu stężenia sodu w surowicy krwi, warunkowanemu np. zwiększoną konsumpcją sodu, zawartego głównie w żywności przetworzonej.
Ogromną rolę w rozpoznaniu nadciśnienia tętniczego odgrywają pomiary ciśnienia dokonywane samodzielnie przez pacjenta poza gabinetem lekarskim.
Jak często mierzyć ciśnienie?
We wstępnej fazie diagnostyki nadciśnienia zaleca się kontrolę ciśnienia dwa razy dziennie, po dwa pomiary w kilkuminutowych odstępach – jeśli lekarz nie zalecił innej częstotliwości badania.
Wyniki warto zapisywać w dzienniczku lub w telefonie komórkowym – dzięki czemu lekarz podczas wizyty ma wgląd, jak wartości ciśnienia zmieniają się w czasie oraz jaki wpływ na wyniki mają różne czynniki, m.in. zmęczenie, stres, dieta, używki. Aby diagnostyka nie budziła wątpliwości, warto dokonywać pomiarów przez kilka kolejnych dni (co najmniej tydzień) – rano i wieczorem.
Nie ma potrzeby wykonywania tak częstych pomiarów, gdy ciśnienie jest już wyrównane. Wówczas wystarczą pomiary co kilka dni, o różnych porach. Zawsze należy zmierzyć ciśnienie przy złym samopoczuciu. W przypadku osób przyjmujących leki obniżające ciśnienie, pomiary powinny być wykonywane tuż przed przyjęciem leków, by ocenić, czy leczenie jest całkowicie skuteczne.
Najważniejsze zasady pomiaru ciśnienia tętniczego:
- pomiar wykonuje się w pozycji siedzącej, w spokoju, po minimum 5-minutowym odpoczynku. Przed pomiarem przez minimum 30 minut nie należy palić tytoniu, pić kawy i wykonywać ćwiczeń fizycznych.
- przedramię powinno być podparte, a mankiet powinien znajdować się na wysokości serca
- okresowo badanie należy wykonać na obydwu kończynach górnych
Jaki ciśnieniomierz wybrać?
Najbardziej polecane do pomiarów domowych są elektroniczne aparaty automatyczne wykorzystujące metodę oscylometryczną. Aparaty automatyczne minimalizują ryzyko nieprawidłowego wypełnienia mankietu, co może mieć wpływ na wynik pomiaru. Zbyt duże ciśnienie w mankiecie może wywołać reakcję bólową i wzrost ciśnienia tętniczego. W aparatach automatycznych wypełnianie mankietu dostosowane jest do wysokości ciśnienia tętniczego krwi.
Wybierając aparat do kontrolnych pomiarów w domu, trzeba zwrócić uwagę na wielkość mankietu, dobierając go do obwodu ramienia. Zarówno zbyt luźny, jak i zbyt ciasny mankiet może zafałszować wynik pomiaru.
Chorzy z zaburzeniami rytmu serca powinni się zaopatrzyć w aparat z czujnikiem do wykrywania nieregularnej pracy serca.
Trzeba pamiętać o tym, że aparaty do pomiaru ciśnienia mogą się rozkalibrować, stąd istnieje konieczność okresowej kalibracji przyrządu w serwisie lub w przychodni (porównując pomiar z aparatu domowego do tego z profesjonalnego sprzętu).
Dalsza diagnostyka…
Każdy pacjent z podejrzeniem nadciśnienia tętniczego powinien mieć wykonane pełne badanie kliniczne obejmujące: dokładnie zebrany wywiad, badanie przedmiotowe ze szczególnym zwróceniem uwagi na wykrywanie patologii wskazujących na nadciśnienie wtórne (powstające w następstwie innych występujących u pacjenta chorób, np.: zwężenia tętnicy nerkowej, nadciśnienia naczyniowo-nerkowego, zespołu Cohna, obturacyjnego bezdechu sennego, guza chromochłonnego) oraz obecność powikłań narządowych. Konieczne jest wykonanie testów laboratoryjnych i innych specjalistycznych badań diagnostycznych.
Leczenie nadciśnienia tętniczego
Pierwszym etapem leczenia jest zmiana trybu życia, zalecana każdemu pacjentowi. Obejmuje ona:
- leczenie otyłości i nadwagi
- odpowiednią dietę z obniżoną zawartością soli (ograniczenie spożycia soli do 4,35-6 g/dobę powoduje przeciętny spadek ciśnienia tętniczego o 2-8 mm Hg)
- podjęcie aktywności fizycznej (regularna aktywność fizyczna pozwala obniżyć ciśnienie tętnicze o 4-9 mm Hg)
- zaprzestanie palenia tytoniu
- zmniejszenie spożycia alkoholu
- nauka radzenia sobie ze stresem
Możliwości leczenia nadciśnienia tętniczego są obecnie bardzo duże.
Preparat leczniczy musi jednak być dobrany odpowiednio do zaawansowania choroby, a jego działanie u poszczególnych osób ściśle monitorowane przez lekarza. Nie kontrolowane przez lekarza, domowe leczenie nadciśnienia może spowodować wiele powikłań i nie daje pożądanego efektu.
Pacjenci popełniają zwykle podczas leczenia nadciśnienia tętniczego zasadniczy błąd, przerywając przyjmowanie leków z chwilą stwierdzenia powrotu ciśnienia tętniczego do poziomu ustalonego przez lekarza. Zapominają, że powróciło ono przecież do normy dzięki zażywaniu leków powodujących jego obniżenie.
Podstawowym celem terapii pacjenta z nadciśnieniem tętniczym jest zmniejszenie śmiertelności oraz globalnego ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych i nerkowych. O tempie obniżania ciśnienia oraz jego docelowych wartościach decyduje lekarz, rozważając indywidualną sytuację kliniczną każdego pacjenta. W większości przypadków za prawidłowo wyrównane uważa się wartości ciśnienia tętniczego poniżej 135/85.
Leczenie nadciśnienia tętniczego trwa do końca życia.
Centrum Medyczne Dobra proponuje w ramach diagnostyki i leczenia nadciśnienia tętniczego:
- konsultacje hipertensjologa
- konsultacje kardiologa
- USG serca, jamy brzusznej, tętnic szyjnych
- całodobowy ambulatoryjny pomiar ciśnienia tętniczego – tzw. Holter ciśnieniowy
- całodobową rejestrację zapisu EKG – Holter EKG
Celem umówienia wizyty, prosimy o kontakt z rejestracją tel. 91 45 39 500 w godz. 13-19 (pn-pt) lub mailowo: rejestracja@cmdobra.pl .