#OkiemSpecjalisty: Czy trzeba bać się statyn?
Pacjenci, którym lekarz włącza do leczenia leki z grupy statyn, często wyrażają obawę przed ich zastosowaniem. Czy słusznie?
dr n. med. Iwona
NIKODEMSKA
specjalista kardiologii
specjalista chorób wewnętrznych
dr Anna
BIS
specjalista kardiologii
dr Miłosz
LECIEJ
specjalista kardiologii
dr Dagmara
SAGASZ-TYSIEWICZ
specjalista kardiologii
specjalista chorób wewnętrznych
Co to są statyny?
Statyny są najskuteczniejszymi lekami obniżającymi poziom tzw. „złego cholesterolu” (cholesterol LDL) we krwi, odpowiedzialnego za rozwój miażdżycy. Ich stosowanie zmniejsza ryzyko chorób spowodowanych miażdżycą, takich jak choroba niedokrwienna serca. Ten korzystny wpływ jest bardzo dobrze udokumentowany naukowo.
Jak działają statyny?
Statyny hamują działanie enzymu odpowiedzialnego za wytwarzanie cholesterolu w wątrobie. Pod wpływem statyn wątroba produkuje mniej cholesterolu oraz wychwytuje „zły cholesterol” z krwi. Poza wpływem na stężenie cholesterolu statyny zapobiegają pękaniu blaszki miażdżycowej, a przez to zmniejszają ryzyko zawału serca.
U kogo należy stosować statyny?
- u wszystkich chorych z rozpoznaną chorobą na tle miażdżycy, jak np. choroba niedokrwienna serca, zawał serca
- u osób bez choroby sercowo-naczyniowej, jeśli poziom cholesterolu jest znacznie zwiększony pomimo stosowania prawidłowej diety oraz odpowiedniej aktywności fizycznej, a u pacjenta współistnieją inne czynniki ryzyka chorób układu krążenia
U kogo nie należy stosować statyn?
Istnieje niewiele przeciwwskazań do stosowania statyn. Najważniejsze z nich to:
- czynne choroby wątroby, gdzie aktywność enzymów wątrobowych (aminotransferaza alaninowa- ALAT, aminotransferaza asparaginowa- ASPAT) przekracza trzykrotnie górną granicę normy
- ciąża i okres karmienia piersią
- nadwrażliwość na statyny
Jakie są działania niepożądane leczenia statynami?
Najpoważniejszym powikłaniem leczenia statynami są uszkodzenia mięśni (miopatie), które jednak występują bardzo rzadko (u około 0,5% leczonych). Objawiają się osłabieniem, bolesnością i skurczami mięśni. Potwierdzeniem rozpoznania miopatii jest zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej w surowicy krwi. Innym działaniem niepożądanym jest zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych w surowicy, występuje ono u 0,5–2% leczonych statynami. Inne objawy uboczne działania statyn są bardzo rzadkie.
Aby zwiększyć bezpieczeństwo stosowania statyn, kontroluje się parametry świadczące o toksycznym wpływie tych leków
na mięśnie, czy wątrobę. Kontrolne badania krwi wykonuje się po trzech miesiącach od rozpoczęcia leczenia,
potem cyklicznie powtarza. Pozwala to wychwycić pierwsze objawy toksycznego działania tych leków i odpowiednio zareagować.
Należy podkreślić, że korzystny wpływ statyn na przebieg chorób powodowanych przez miażdżycę zdecydowanie przewyższa ryzyko działań ubocznych (statystycznie dość niskie).
Często błędne informacje na temat potencjalnych działań niepożądanych, niepotrzebnie wprowadzają dezorientację wśród pacjentów i niestety często skłaniają ich do samodzielnego przerwania leczenia. W przypadku wątpliwości co do takiego leczenia, wystąpienia objawów, mogących sugerować toksyczny wpływ leków, zawsze należy je skonsultować z lekarzem.
